Boşanma sonrası nafaka nasıl belirlenir? Kim, hangi durumda nafaka alabilir?
İştirak nafakası ile yoksulluk nafakası arasındaki fark nedir? Tedbir nafakası ne zamandan itibaren ödenir? Nafaka neye göre hesaplanır, nasıl artırılır? Nafaka ödememek suç mu?
2025 yılı itibarıyla Türkiye’de nafaka sistemi hem boşanma sürecinde hem de sonrasında ailelerin en çok karşılaştığı hukuki konulardan biridir. Bu yazıda, nafaka türlerini, nasıl talep edildiğini, miktarının neye göre belirlendiğini ve artırma/iptal süreçlerini sade dille ve tablo destekli şekilde açıklıyoruz.
Nafaka Nedir?
Nafaka, mahkeme kararıyla bir kişinin, diğer kişiye veya çocuğuna maddi katkı sağlamak zorunda olduğu ödemedir. Türk Medeni Kanunu’na göre nafaka, hem boşanma davası devam ederken hem de dava sonrasında hükmedilebilir.
Nafaka Türleri Nelerdir?
Türkiye’de nafaka sistemi dört ana başlık altında düzenlenir:
| Nafaka Türü | Kim Talep Eder? | Ne Zaman Verilir? | Süresi |
|---|---|---|---|
| Tedbir Nafakası | Eş ve çocuk | Boşanma davası sürerken | Dava sonuçlanana kadar |
| İştirak Nafakası | Çocuğun velayetini alan eş | Boşanma sonrası | Çocuk ergin olana kadar |
| Yoksulluk Nafakası | Maddi durumu daha kötü olan eş | Boşanma sonrası | Süresiz (şartlar değişmezse) |
| Yardım Nafakası | Yoksulluk içindeki hısımlar | Özel durumlarda | Belirli süreli ya da sürekli |
Tedbir Nafakası Nedir?
Boşanma davası açıldığında, dava süresince maddi olarak mağdur olmaması için mahkeme geçici bir nafaka ödenmesine karar verebilir. Bu nafaka:
- Davanın açıldığı tarihten itibaren geçerli olur
- Geçici olup, dava bittiğinde sona erer
- Taraflardan birinin talebiyle verilir
- Hakim, ekonomik durumları inceleyerek takdir eder
İştirak Nafakası Nedir?
Velayet verilen ebeveyn, diğer ebeveynden çocuğun bakımı, eğitimi ve ihtiyaçları için iştirak nafakası talep edebilir.
Bu nafaka:
- 18 yaşına kadar devam eder
- Eğitim sürüyorsa 25 yaşına kadar uzayabilir
- Mahkeme çocuğun ihtiyaçlarına ve ebeveynin gelirine göre belirler
- Her yıl TÜFE oranında artırılabilir
Yoksulluk Nafakası Nedir?
Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek taraf (genellikle kadın), karşı taraftan yoksulluk nafakası talep edebilir.
Koşullar:
- Talep eden eşin boşanma sonucu yoksulluğa düşecek olması
- Daha az kusurlu ya da eşit kusurlu olması
- Mahkemeden açıkça talep edilmiş olması gerekir
Bu nafaka süresizdir ancak:
- Yeniden evlenme
- Fiili evlilik
- Maddi durumun düzelmesi
- Nafaka borçlusunun ölümü
gibi durumlarda sona erer.
Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?
Mahkeme, nafaka miktarını belirlerken şunlara bakar:
- Tarafların gelir durumu
- Yaşam standartları
- Çocuğun yaşı, eğitimi ve ihtiyaçları
- Eşlerin kusur durumu (yoksulluk nafakasında)
- Talep edilen miktar ve sunulan deliller
Nafaka talepleri, talep edilen miktar ve ekonomik beyan esas alınarak hakim takdiriyle belirlenir.
Nafaka Artırımı ve İptali Mümkün mü?
Evet. Nafaka alıcısı ya da nafaka ödeyen kişi, ilerleyen yıllarda nafaka miktarının:
- Artırılması (enflasyon, giderlerin artması gibi sebeplerle)
- Azaltılması veya kaldırılması (işsizlik, gelir düşmesi gibi durumlarla)
için nafaka uyarlama davası açabilir.
Nafaka Ödememek Suç mu?
Evet. Mahkeme kararıyla hükmedilen nafakayı ödememek icra takibine ve tazyik hapsine neden olabilir.
Özellikle 3 ay üst üste ödenmeyen nafaka için şikayet edildiğinde borçlu kişi:
- İcra ceza mahkemesi kararıyla
- 3 aya kadar hapisle cezalandırılabilir
- Bu ceza paraya çevrilmez, erteleme uygulanmaz
İstanbul’da Nafaka Davaları
Nafaka ile ilgili talepler, boşanma davası sırasında veya sonrasında Aile Mahkemelerinde görülür.
Özellikle Kartal Aile Mahkemeleri ve İstanbul Anadolu Adliyesi, bu tür davaların yoğun olarak yürütüldüğü yerlerdendir. Yerel uygulamaları bilen Kartal aile hukuku avukatı, süreci doğru planlamanızı sağlar.
Bir yanıt yazın