Haklı nedenle işten çıkış, işçi veya işverenin, iş sözleşmesini derhal sona erdirebilmesi için İş Kanunu’nda düzenlenen özel bir fesih türüdür.
Haklı fesih, taraflardan birinin sözleşmeye bağlı kalmasının çekilmez hale gelmesi durumunda gündeme gelir.
Bu yazıda, haklı nedenle işten çıkışın 2025 yılı güncel uygulamaları, hangi durumların haklı fesih sebebi oluşturduğu ve bu sürecin nasıl işletileceği detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Haklı Nedenle İşten Çıkış Ne Demektir?
İş Kanunu’na göre, hem işçi hem de işveren, bazı ağır sebeplerin varlığı halinde iş sözleşmesini bildirim süresi beklemeksizin ve tazminat ödemeksizin feshedebilir.
Bu tür fesih, haklı nedenle işten çıkış olarak adlandırılır.
Haklı fesihte:
- Taraflar ihbar süresine uymaz.
- Derhal fesih hakkı doğar.
- Şartlar oluştuysa işçi kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Haklı nedenle fesih, kötüye kullanılmadığı sürece yasal koruma altındadır.
İşverenin Haklı Fesih Sebepleri
İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarabileceği başlıca sebepler şunlardır:
1. İşçinin İşvereni Yanıltması (Sadakat Borcuna Aykırılık)
- İşçinin güveni kötüye kullanması,
- Hırsızlık yapması,
- İşyerinde sahtecilik yapması.
Bu tür eylemler işveren açısından güven ilişkisini sona erdirir ve derhal fesih hakkı doğurur.
2. İşçinin İş Yerinde Suç İşlemesi
- İşçinin iş arkadaşlarına veya işverene karşı hakaret etmesi,
- Fiziksel saldırıda bulunması.
Bu durumlarda işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
3. İşçinin İşyerinde Disiplin Kurallarına Aykırı Davranması
- İşçinin devamsızlık yapması,
- İş saatlerinde işyeri dışında çalışması,
- İşyerinde alkol veya uyuşturucu kullanması.
Disiplin suçu işveren açısından haklı fesih sebebi teşkil eder.
4. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uymaması
- İşyerinde ciddi şekilde iş güvenliği kurallarını ihlal eden işçi,
- Kendisinin ve başkalarının hayatını tehlikeye atan davranışlarda bulunursa, işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
İşçinin Haklı Fesih Sebepleri
İşçi de bazı durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bunlar arasında:
- Sağlık nedenleri (işyerinde sağlığı tehdit eden durumlar),
- İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı,
- Ücretin ödenmemesi,
- Zorlayıcı sebepler bulunur.
İşçi haklı nedenle fesih yaparsa, kıdem tazminatına hak kazanır.
Haklı Fesih İçin Usul Şartları
Haklı nedenle işten çıkış için dikkat edilmesi gereken temel usul kuralları:
- Haklı fesih hakkı, haklı nedenin öğrenilmesinden itibaren 6 iş günü içinde kullanılmalıdır.
- Fesih bildirimi yazılı olarak yapılmalıdır.
- Fesih sebebi açık ve net şekilde belirtilmelidir.
Bu kurallara uyulmadan yapılan fesih işlemleri geçersiz sayılabilir. İş Kanunu’nun fesih hükümlerine ulaşmak için mevzuat.gov.tr sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Haklı Fesih ile Normal Fesih Arasındaki Farklar
| Kriter | Haklı Fesih | Normal Fesih |
|---|---|---|
| İhbar süresi | Gerekmez | Vardır (2-8 hafta) |
| Tazminat | Belirli koşullarda ödenir | Genel olarak ödenir |
| Fesih nedeni | Ağırlıklı, ciddi sebepler | Daha geniş yorumlanabilir nedenler |
| Fesih şekli | Derhal | Bildirimle |
Haklı Nedenle İşten Çıkarma Hangi Belgelerle Desteklenmelidir?
İşveren haklı nedenle fesih yaparken şu belgeleri dosyaya koymalıdır:
- Tanık ifadeleri,
- Kamera kayıtları,
- İş güvenliği tutanakları,
- Savunma isteme yazıları,
- Disiplin kurulu kararları (varsa).
İşveren bu belgelerle haklı sebebin varlığını ispat etmek zorundadır.
Haklı Fesih Halinde İşçinin Hakları Nelerdir?
İşveren haklı nedenle fesih yaparsa işçinin:
- Kıdem tazminatı hakkı doğmaz (eğer işçi ağır kusurlu ise).
- Fazla mesai, yıllık izin, ihbar tazminatı gibi diğer alacakları işçinin durumuna göre talep edilebilir.
- İşçi, haklı nedenle fesih şartları oluşmadıysa işe iade davası açabilir.
Haklı Nedenle İşten Çıkışta Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İşçinin savunması alınmadan haklı nedenle fesih yapılmamalıdır.
- Fesih yazılı olarak yapılmalı ve fesih nedeni açıkça belirtilmelidir.
- İşveren fesih sebeplerini ve iddialarını ispat etmek zorundadır.
- Usul hatası yapılırsa fesih haksız sayılır ve işveren ciddi tazminatlar ödemek zorunda kalabilir.
Sık Sorulan Sorular
Haklı nedenle fesih halinde ihbar tazminatı ödenir mi?
Hayır. Haklı fesihte ihbar tazminatı ödenmez.
Haklı nedenle fesihte kıdem tazminatı ödenir mi?
İşveren tarafından yapılan haklı fesihte kıdem tazminatı genellikle ödenmez. Ancak işçinin haklı fesih yapması durumunda kıdem tazminatı talep edilebilir.
Haklı nedenle işten çıkarıldım. 2025 yılı itibarıyla dava açma sürem ne kadar?İşe iade davası için fesih bildiriminden itibaren 1 aylık süreniz vardır.
İşverenin haklı fesih yapması için savunma almak zorunda mı?
Evet. İşveren, işçiden yazılı savunma almadan doğrudan haklı fesih yaparsa fesih geçersiz sayılabilir.
Haklı Fesih Sürecinde Avukatın Önemi
Haklı nedenle işten çıkış süreci, ciddi usul ve ispat kuralları içerir.
Göney Hukuk & Danışmanlık olarak İstanbul genelinde:
- Haklı fesih işlemleri,
- İşçi ve işveren arasındaki alacak davaları,
- İşe iade ve tazminat süreçlerinde
profesyonel avukatlık hizmeti sunuyoruz.
Haklı nedenle işten çıkarılma veya çıkarma süreçlerinde uzman avukat desteği, hak kayıplarının önüne geçer. İşten çıkarma süreci hakkında detaylı bilgi için İşten Çıkarma Sürecinde İşçinin Hakları yazımıza göz atabilirsiniz.
Bir yanıt yazın