Aile konutu şerhi nasıl konur? Boşanma davasında etkisi nedir?
2025 yılı itibarıyla birçok evli çift, boşanma sürecinde mal paylaşımı yapılmadan önce aile konutu şerhi koydurarak evin elden çıkarılmasını engellemek istemektedir. Ancak çoğu kişi bu şerhin nasıl ve ne zaman konulabileceği konusunda yeterli bilgiye sahip değildir.
Bu yazıda aile konutu kavramını, şerhin tapuya nasıl işlendiğini, hangi belgelerin gerektiğini ve özellikle boşanma sürecindeki hukuki etkilerini tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Aile Konutu Nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesine göre:
“Eşlerin birlikte yaşadıkları konut aile konutu sayılır.”
Aile konutu; eşlerin, çocuklarıyla birlikte sürekli yaşamak amacıyla seçtiği ve fiilen yaşadıkları taşınmazdır.
Bu konut üzerinde evli eşler, bazı hukuki işlemleri tek başına gerçekleştiremez. Özellikle:
- Satış
- Kiralama
- Rehin
gibi işlemler için diğer eşin açık rızası gerekir.
Aile Konutu Şerhi Nedir?
Eşlerden birinin tek başına malik olduğu taşınmazın tapu siciline “aile konutu” olarak işlenmesidir.
Bu şerh sayesinde:
- Taşınmaz tek başına satılamaz
- Diğer eşin bilgisi dışında devredilemez
- Üzerine ipotek konulamaz
Yani, şerh sayesinde taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkı korunmaz ama tasarruf hakkı sınırlandırılır.
Aile Konutu Şerhi Ne İşe Yarar?
- Boşanma sürecinde mal kaçırma riskini azaltır
- Tek taraflı satış işlemlerini önler
- Eşlerin birlikte yaşadıkları evin hukuki güvencesini sağlar
- Mal paylaşımına kadar konutun korunmasını sağlar
- Tapu müdürlükleri işlem sırasında uyarı verir
Özellikle boşanma davası açılmadan önce bu şerhin konulması, önleyici bir tedbir niteliğindedir.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Konur?
1. Başvuru Nereye Yapılır?
Şerh işlemi, taşınmazın kayıtlı olduğu Tapu Müdürlüğü’ne yapılır. Şerh koyma işlemleri hakkında detaylı bilgi için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
2. Kim Başvuru Yapabilir?
- Taşınmaz sahibi olmayan eş başvuru yapabilir
- Tapuda malik olmayan eş, “eşiyim” diyerek şerh talep edebilir
- Taraflar birlikte başvurursa süreç hızlanır
3. Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Nüfus cüzdanı
- Evlilik cüzdanı
- Konutun aile konutu olduğunu gösteren ikametgah belgesi
- Başvuru dilekçesi
- Tapu senedi örneği (tercihen)
4. Harç veya Ücret Var mı?
Hayır. Şerh koyma işlemi ücretsizdir. Tapu harcı alınmaz.
5. Ne Kadar Sürede Şerh Konur?
Başvuru sonrası uygunluk incelemesi yapılır ve genellikle 1–3 iş günü içinde tapuya şerh düşülür.
Tapuda Aile Konutu Şerhi Varken Satış Yapılabilir mi?
Kısaca: Hayır.
Tapuda şerh konmuş bulunan bir taşınmaz:
- Eşin açık ve yazılı rızası olmadan satılamaz
- Rıza olmadan satış gerçekleşirse, diğer eş bu satışın iptali için dava açabilir
- Üçüncü kişiler (alıcı) iyi niyetli olsa bile, şerh varsa haklarını kaybedebilir
Boşanma Sürecinde Aile Konutu Şerhinin Etkisi
1. Mal Kaçırmanın Önüne Geçer
Boşanma davası açılmadan hemen önce, bazı eşler konutu başkasına devretmeye çalışabilir.
Aile konutu şerhi bu tür kötü niyetli tasarrufları engeller.
2. Mal Paylaşımında Güvence Sağlar
Boşanma sonrası mal paylaşımı davası açıldığında:
- Şerh sayesinde konut ortak mal rejimi içinde korunmuş olur
- Mal rejimine göre kimin ne kadar hak iddia edebileceği daha rahat belirlenir
3. Kiraya Verilmesini Engeller
Malik eş, diğer eşin rızası olmadan konutu kiraya veremez.
Bu da şerhin fiili olarak konutta oturma hakkını koruduğu anlamına gelir.
Sık Sorulan Sorular
Eşim tapu sahibi ama ben ev hanımıyım, aile konutu şerhi koyabilir miyim?
Evet. Tapu eşinizin adına olsa bile ikametgah belgesiyle birlikte Tapu Müdürlüğü’ne başvurarak şerh koyabilirsiniz.
Şerh olmadan yapılan satış geçersiz mi?
Hayır, geçersiz sayılmaz, ancak eşin rızası alınmadıysa bu satışa karşı iptal davası açılabilir.
Şerhi koymak boşanma davası açmak için şart mı?
Hayır. Boşanma süreci başlamadan önce ya da başladıktan sonra da şerh konabilir.
Aile konutu şerhi sadece tapulu evlerde mi geçerli?
Evet. Şerh yalnızca tapuda kayıtlı taşınmazlar için geçerlidir. Kiralık evler için geçerli değildir.
Boşanma sonrası mal paylaşımı hakkında detaylı bilgi için Mal Paylaşımı Davası Nedir? Hangi Mallar Paylaşılır? yazımıza göz atabilirsiniz.
Bir yanıt yazın