Nişan bozulursa takılar geri alınır mı? Bu soru, evlilik hazırlığı sürecinde olup da ilişkisi sona eren birçok kişi tarafından merak ediliyor. Türk Medeni Kanunu kapsamında nişanlılık hukuki bir ilişki olarak kabul edilir ve bazı sonuçları da beraberinde getirir. Bu sonuçların en önemlilerinden biri, tarafların birbirlerine verdikleri hediyelerin ve takıların nişan bozulduğunda iade edilip edilmeyeceğidir.
Nişanlanmanın Hukuki Niteliği Nedir?
Nişanlanma, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olup evlenme vaadi anlamına gelir. Ancak nişanlanma, evlenme gibi bir hukuki sonuç doğurmaz; yalnızca taraflara ahlaki ve sınırlı bazı yükümlülükler getirir. Bu bağlamda nişanlılık, evlenmeye zorlayıcı bir hukukî ilişki değildir fakat bozulması halinde bazı hak ve yükümlülükleri doğurabilir.
Türk Medeni Kanunu Madde 118
“Evlenme vaadiyle nişanlanan kişiler, evlenmeden önce bu vaadi haklı bir sebep olmaksızın bozarlarsa, diğer taraf maddi ve manevi tazminat talep edebilir.”
Nişanlılıkta Takılar Hangi Durumda Geri Alınır?
Nişanlılık ilişkisi evlilikle sonuçlanmadığında, tarafların birbirine verdikleri hediyeler, özellikle de değerli takılar, geri istenebilir. Nişan bozulursa takılar geri alınır mı sorusunun cevabı, Türk Medeni Kanunu’nun 122. maddesinde yer bulur. Bu maddeye göre evlilik gerçekleşmediği takdirde, taraflar verdikleri hediyeleri geri isteyebilir.
1. Hediyelerin Geri Alınması
TMK m. 122 uyarınca, nişan bozulursa verilen olağan dışı hediyeler geri alınabilir. Hediyeler ikiye ayrılır:
- Olağan hediyeler: Doğum günü çiçeği, küçük sembolik hediyeler vs. geri istenemez.
- Olağanüstü hediyeler: Değerli ziynet eşyası, altın, cep telefonu, otomobil, ev gibi hediyeler, nişanın bozulması halinde geri talep edilebilir.
Kanun Hükmü (TMK m. 122):
“Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, taraflar verdikleri olağanüstü hediyelerin geri verilmesini isteyebilir.”
2. Takılar ve Ziynet Eşyaları
En çok sorun çıkan konu ziynet eşyalarıdır. Nişan sırasında veya sonrasında takılan altınlar ve diğer ziynetler, hediye olarak değerlendirilir ve olağanüstü hediye kapsamında iade edilmesi gerekir.
Yargıtay kararlarında bu tür ziynetlerin, nişanın sona ermesi halinde kimin taktığına bakılmaksızın iade edilmesi gerektiği yönünde içtihatlar mevcuttur. Takıların kimde kaldığı değil, kimin verdiği önemlidir.
Nişan Bozulduğunda Dava Nasıl Açılır?
1. Hangi Dava Açılır?
- Hediye iadesi davası (TMK m. 122’ye dayanır)
- Ziynet eşyası alacağı davası (özellikle altınlar için)
- Sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı dava (hediyenin geri istenmesi mümkün olmadığında)
2. Yetkili ve Görevli Mahkeme
- Görevli mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi
- Yetkili mahkeme: Davalının ikametgahındaki mahkemedir.
Kimler Dava Açabilir?
Dava hakkı, sadece nişanlılara değil, onların anne, baba ve kardeşleri gibi yakınlarına da tanınmıştır. Örneğin damat tarafının annesi, geline altın set verdiyse bu hediyenin iadesi için kendisi doğrudan dava açabilir.
Dava Açma Süresi (Zamanaşımı)
Zamanaşımı süresi 1 yıldır.
Bu süre, nişanın sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu nedenle nişanın bozulmasından sonra hızlı hareket edilmesi önemlidir.
Hangi Durumlarda Hediye Geri Alınamaz?
Aşağıdaki hallerde hediyelerin geri alınması mümkün değildir:
- Hediyenin olağan olması (düşük değerde sembolik hediyeler)
- Hediyenin geri verilmesinin doğası gereği mümkün olmaması (yemek, çiçek, kullanılmış eşya vs.)
- Nişanlılık evlilikle sonuçlanmışsa (bu durumda hediyeler iade edilmez)
- Hediyeyi veren kişinin davadan feragat etmesi
Yargıtay Kararları ile Uygulama
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2019/5865 E., 2020/4989 K.
“Nişan bozulmuş ve evlilik gerçekleşmemiştir. Damat tarafı tarafından verilen altın set ve takılar olağanüstü hediye kapsamında olup, davalıdan geri istenebilir.”
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2018/3467 E., 2019/2345 K.
“Nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde açılmayan davada, zamanaşımı nedeniyle istemin reddine karar verilmiştir.”
Hediye İadesi Davalarında İspat ve Deliller
Davalarda ispat büyük önem taşır. Şu deliller mahkemelerde dikkate alınır:
- Takı töreninde çekilen videolar
- WhatsApp yazışmaları
- Hediyelerin faturaları, kredi kartı harcama dökümleri
- Tanık beyanları
Dava Açarken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Verilen hediyelerin değerinin ispatlanabilir olması gerekir
- Hediyenin ne amaçla verildiği önemlidir: evlilik amacıyla mı, nişan dışında mı
- Nişanın hangi nedenle bozulduğu, kusur olup olmadığı göz önüne alınır
- Davayı kimin açtığı, hediyeyi veren kişinin kendisi mi yoksa ailesi mi olduğu değerlendirilir
Nişan Bozulmasında Maddi ve Manevi Tazminat
Hediye iadesine ek olarak, maddi ve manevi tazminat da talep edilebilir.
Özellikle nişanı bozan taraf haklı bir gerekçe sunamıyorsa, diğer taraf bu tazminatı talep edebilir.
Örneğin:
Nişanlısının evlilikten vazgeçmesi nedeniyle psikolojik olarak yıpranan kişi, manevi tazminat talep edebilir.
Uygulamada Sıkça Sorulan Sorular
Nişanı erkek bozarsa altınları geri alabilir mi?
Evet, haklı bir neden yoksa bile olağanüstü hediyeler iade edilir.
Nişanı kız bozarsa hediyeler iade edilir mi?
Evet, hediyeler hangi tarafın bozulduğu fark etmeksizin geri istenebilir.
Altınlar kimdeyse onun hakkı mı?
Hayır, takılar kimde kaldığına değil, kimin tarafından verildiğine göre değerlendirilir.
Sözlü nişan geçerli midir?
Evet, resmi belge aranmaz. Tanıklarla ispat edilebilen nişan, hukuken geçerlidir.
Boşanma sonrası mal paylaşımı hakkında detaylı bilgi için Mal Paylaşımı Davası Nedir? Hangi Mallar Paylaşılır? yazımıza göz atabilirsiniz.
Bir yanıt yazın