Boşanma davasında kimler manevi tazminat talep edebilir? Manevi tazminat ne zaman istenir? Hakaret, şiddet veya aldatma gibi durumlarda hangi deliller gereklidir? Mahkeme, manevi tazminat miktarını neye göre belirler? Evliliğin süresi ya da tarafların ekonomik durumu bu miktarı etkiler mi? Bu yazıda, boşanmada manevi tazminat nasıl talep edilir sorusunu tüm yönleriyle yanıtlıyoruz.
Boşanmada Manevi Tazminat Nedir?
Manevi tazminat, boşanma sürecinde kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın, uğradığı duygusal zararın karşılanması amacıyla diğer taraftan talep ettiği maddi olmayan bir tazminattır. Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. maddesine göre, boşanma yüzünden kişilik hakları zedelenen eş, kusurlu olan diğer eşten manevi tazminat isteyebilir.
Manevi Tazminat Hangi Hallerde Talep Edilebilir?
Boşanma davasında manevi tazminat talebi için, kişinin kişilik haklarının ağır şekilde ihlal edilmiş olması gerekir. Aşağıdaki haller, mahkemeler tarafından çoğunlukla manevi tazminat gerekçesi olarak kabul edilir:
- Eşin sadakatsizliği (zina)
- Fiziksel veya psikolojik şiddet
- Hakaret ve aşağılayıcı davranışlar
- Aile sırlarının ifşa edilmesi
- Kamuya açık şekilde küçük düşürme
- Evi terk etme
Bu hallerin her biri, boşanmada manevi tazminat nasıl talep edilir sorusuna verilecek yanıtı şekillendirir çünkü her somut olayda farklı bir değerlendirme yapılır.
Manevi Tazminat İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Manevi tazminat talep edebilmek için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- Boşanmanın gerçekleşmesi (ya da açılan davanın boşanma ile sonuçlanması),
- Tazminat talep eden eşin, diğer eşe göre daha az kusurlu ya da tamamen kusursuz olması,
- Tazminat isteyen eşin kişilik haklarının ciddi şekilde zedelenmiş olması,
- Zarar ile kusurlu davranış arasında illiyet bağı bulunması.
Bu şartlar sağlanmadan yapılan manevi tazminat talepleri reddedilebilir.
Boşanmada Manevi Tazminat Nasıl Talep Edilir?
Dava Dilekçesiyle Talep
Boşanma davası açılırken ya da açılmış olan davada cevaba cevap dilekçesiyle manevi tazminat açıkça talep edilmelidir. Aksi takdirde bu hak kaybedilir. Tazminat talebi mutlaka açık, net ve dayanaklarıyla birlikte ifade edilmelidir.
Örnek:
“Davalı eşin sadakatsiz davranışları, davacının kişilik haklarını ağır şekilde zedelemiş, toplum içinde küçük düşmesine neden olmuştur. Bu nedenle, 100.000 TL manevi tazminat talep etme zarureti doğmuştur.”
Ayrı Dava Açılabilir mi?
Evet. Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde, ayrı bir manevi tazminat davası açılabilir. Ancak bu durum, boşanma davası sırasında talepte bulunulmadıysa geçerlidir. Aksi hâlde dava hakkı düşer.
Manevi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?
Hakim, manevi tazminat miktarını belirlerken şu hususlara dikkat eder:
- Tarafların sosyal ve ekonomik durumu,
- Manevi zararın derecesi,
- Evlilik süresi,
- Olayların ağırlığı,
- Kusur oranları.
Mahkemeler manevi tazminatı bir ceza olarak değil, kişilik haklarına saldırıdan kaynaklı “manevi telafi” olarak değerlendirir.
Delillerle Manevi Tazminat Talebini Güçlendirmek
Boşanma davasında manevi tazminat talep eden tarafın iddialarını somut delillerle desteklemesi önemlidir:
- Mesaj kayıtları, e-posta veya sosyal medya yazışmaları (özellikle hakaret ve sadakat ihlali durumlarında),
- HTS kayıtları (sadakatsizlik şüphesi için),
- Tanık beyanları,
- Polis tutanakları, sağlık raporları, psikolojik raporlar (şiddet iddiası varsa)
Delil yoksa, mahkeme sadece iddialarla karar vermez. Bu yüzden özellikle boşanmada manevi tazminat nasıl talep edilir sorusunun cevabında delillerin önemi büyüktür.
Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi kararlarına göre, kusuru ispatlanan ve evlilik birliğini temelinden sarsan davranışlarda bulunan eş, manevi tazminata mahkûm edilir. Özellikle sadakatsizlik, fiziksel şiddet ve sürekli hakaret gibi eylemler yüksek miktarda tazminata gerekçe olarak kabul edilir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/9490 Esas, 2016/4000 Karar sayılı ve 2016 tarihli kararında şu hususlara dikkat çekmiştir:
“Boşanma sebebiyle manevi tazminata hükmedilebilmesi için, tazminat talep eden tarafın kusursuz veya az kusurlu olmasının yanında, boşanmaya sebep olan olayların kişilik haklarına saldırı niteliğinde olması da gerekir. (TMK m. 174/2) Boşanmaya sebep olan olaylar bu nitelikte değilse manevi tazminata hükmolunamaz.”
Sık Sorulan Sorular
Boşanmada manevi tazminat için süre sınırı var mı?
Evet. Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde dava açılmalıdır. Aksi hâlde hak düşer.
Manevi tazminat davası kazanılırsa para nasıl tahsil edilir?
Karar kesinleştikten sonra icra takibi başlatılarak karşı taraftan tahsil edilebilir.
Eşim beni aldattı ama belgeleyemiyorum, manevi tazminat alabilir miyim?
Sadece iddia yetmez. Delil sunulması şarttır. Tanıklar, mesaj kayıtları, otel faturaları gibi deliller gereklidir.
Boşanma sürecinde nafaka talebiyle ilgili detaylı bilgi almak isterseniz, “Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Zina veya aldatma nedeniyle boşanma düşünüyorsanız, “Boşanmada Zina ve Aldatma Delilleri Neler Olabilir?” yazımızda detayları bulabilirsiniz.
Bir yanıt yazın