Velayet davası nasıl açılır? Çocuğun velayeti annede mi babada mı kalır?
Velayet davası ne kadar sürer? Velayet kararı değiştirilebilir mi? Boşanma olmadan da velayet alınabilir mi? Çocuk kaç yaşında kendi kararını verebilir?
Bu yazıda, 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de velayet davası açmak isteyen ebeveynlerin bilmesi gereken tüm hukuki süreci, kriterleri ve uygulamaları adım adım açıklıyoruz. Yazının sonunda, hangi durumda kimin lehine velayet kararı verilme olasılığının arttığını tablo hâlinde bulabilirsiniz.
Velayet Nedir?
Velayet, çocuğun korunması, eğitimi, sağlığı ve genel bakımına ilişkin tüm kararları alma hakkını ifade eder.
Türk Medeni Kanunu’na göre evli çiftlerin ortak çocuğu üzerinde velayet her iki ebeveyne aittir. Ancak:
- Boşanma durumunda
- Evlilik dışı doğan çocuklarda
- Ebeveynlerden birinin ölümü ya da ehliyetsizliği hâlinde
velayet tek tarafa verilir.
Velayet Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Velayet davaları Aile Mahkemelerinde açılır. Yetkili mahkeme:
- Davalının yerleşim yeri
- Çocuğun bulunduğu yer mahkemesi
olabilir. Özellikle İstanbul’da Kartal, Maltepe, Pendik ilçelerinde açılan velayet davaları İstanbul Anadolu Aile Mahkemelerinde görülmektedir.
Velayet Davası Kim Tarafından Açılır?
Velayet davası:
- Boşanma sonrası çocuğun velayetini almak isteyen ebeveyn
- Evlilik dışı çocuğun annesi veya babası
- Velayeti kendisinde olan ancak karşı tarafın çocuğu etkilemesinden rahatsız olan ebeveyn
tarafından açılabilir.
Mahkeme Velayeti Neye Göre Verir?
Velayet konusunda temel ilke, çocuğun üstün yararıdır. Hakim, karar verirken:
- Çocuğun yaşı
- Eğitim durumu
- Tarafların ekonomik ve sosyal koşulları
- Aile içi iletişim
- Fiziksel ve psikolojik güvenlik
gibi birçok kriteri birlikte değerlendirir.
Karar Sürecinde Etkili Kriterler
Aşağıdaki tablo, hâkimin velayet kararında hangi kriterleri dikkate aldığını özetlemektedir:
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| Çocuğun Yaşı | 0–6 yaş arası çocukların velayeti genelde anneye verilir |
| Ebeveynin Gelir Durumu | Çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılama gücü önemlidir |
| Fiziksel ve Ruhsal Uygunluk | Sağlık durumu, madde kullanımı, sabıka durumu dikkate alınır |
| Eğitim ve Sosyal Destek | Ebeveynin çocuğa sunacağı gelişim imkânları değerlendirilir |
| Kardeşlerin Birlikteliği | Velayet kararı, kardeşlerin birlikte kalmasını sağlayacak şekilde verilir |
| Çocuğun Görüşü | 12 yaş üzeri çocukların fikri dikkate alınır, ancak tek başına belirleyici değildir |
Boşanma Olmadan Velayet Davası Açılabilir mi?
Evet. Evlilik devam ederken de velayet davası açmak mümkündür. Bu tür davalar genellikle:
- Eşlerden birinin çocuğa zarar vermesi
- Ortak yaşamın fiilen sona ermesi
- Diğer eşin yurtdışına çıkması veya ulaşılmaz olması
gibi nedenlerle açılır.
Velayet Kararı Değiştirilebilir mi?
Evet. Velayet kararı kesin değildir.
Şu durumlarda değiştirilebilir:
- Velayet sahibi ebeveynin çocuğa zarar verdiğinin tespiti
- Maddi veya manevi koşulların ciddi biçimde değişmesi
- Çocuğun eğitimi veya sağlığı için diğer ebeveynin daha uygun hâle gelmesi
- Çocuğun talebi ve yaşının 12’den büyük olması
Bu durumda tekrar velayetin değiştirilmesi davası açılır.
Avukatsız Velayet Davası Açılır mı?
Açılır. Ancak velayet davaları, dosya içeriği kadar psikolojik, pedagojik ve sosyal değerlendirmelere de dayandığı için uzman bir avukatla sürecin yürütülmesi önerilir.
Özellikle İstanbul Anadolu Adliyesi çevresinde tecrübeli bir Kartal aile hukuku avukatı, velayet davasında dosyanın hızlı ve etkin şekilde ilerlemesini sağlayabilir.
Bir yanıt yazın