Gözaltına alınmak, kişi özgürlüğünün devlet eliyle geçici süreyle kısıtlanması anlamına gelir. Ancak bu süreç, keyfi biçimde yürütülemez. Gözaltı süresi, ne zaman başlar, ne zaman sona erer ve hangi haklar kullanılır, tüm bu sorular 2025 yılı itibarıyla hem Ceza Muhakemesi Kanunu hem de uygulamadaki yeni gelişmeler çerçevesinde yeniden gündemdedir.
Özellikle Kartal ve Maltepe bölgesinde gözaltı uygulamaları sıklıkla yaşandığı için, bu konudaki hukuki bilgiye ihtiyaç duyan kişi sayısı da artmaktadır. Birçok kişi ya kendisi ya da yakını için “Gözaltı süresi kaç saat?”, “Avukat gelmeden ifade verilir mi?”, “Gözaltı kararı nasıl kaldırılır?” gibi sorulara yanıt aramaktadır.
Gözaltı Nedir?
Gözaltı, bir suç şüphesi üzerine kolluk kuvvetlerinin savcı talimatıyla kişiyi geçici süreyle özgürlüğünden yoksun bırakmasıdır. Bu işlem, soruşturma aşamasında gerçekleşir ve henüz bir mahkeme kararı bulunmaz.
Gözaltı işlemi; savcının emriyle, istisnai olarak da suçüstü durumunda kolluğun doğrudan kararıyla yapılabilir. Ancak gözaltına alma işlemi şüpheli hakları ile birlikte yürütülmelidir. Bu hakların tanınmaması ya da uygulanmaması, sürecin hukuka aykırı hale gelmesine yol açar.
Gözaltı Süresi Kaç Saat?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 91. maddesine göre:
- Bireysel suçlarda gözaltı süresi: En fazla 24 saat
- Toplu suçlarda gözaltı süresi: En fazla 48 saat, savcının talebiyle 4 güne kadar uzatılabilir
Bu süre, kişinin fiilen özgürlüğü kısıtlandığı andan itibaren başlar. Kollukta geçirilen süre, karakola getirildiği an değil, fiziksel olarak özgürlüğün fiilen sınırlandığı andan itibaren hesaplanır.
Gözaltı Süresi Hangi Durumlarda Uzatılabilir?
Toplu suçlar, yani en az üç kişi tarafından birlikte işlenen suçlar söz konusuysa, savcılık gözaltı süresini ilk 48 saatten sonra her defasında bir gün olmak üzere 2 kez uzatabilir. Toplam süre en fazla 4 gün olabilir.
Bu uygulama sıklıkla terör suçları, organize suçlar, dolandırıcılık, yağma ve cinsel suçlarda kullanılır.
Gözaltı Süresince Sahip Olduğunuz Haklar
Gözaltında olan her kişi bazı temel haklara sahiptir. Bu haklar şunlardır:
- Avukatla görüşme hakkı
Gözaltına alınan kişi, kendi seçeceği ya da baro tarafından atanan bir avukatla kesintisiz görüşebilir. - Susma hakkı
Şüpheli, hiçbir şekilde ifade vermek zorunda değildir. Susma hakkını kullanabilir ve bu durum aleyhine kullanılamaz. - Yakınlarına haber verilmesini isteme hakkı
Kişi, ailesine ya da belirttiği bir yakınına gözaltına alındığını kolluk aracılığıyla bildirebilir. - Sağlık kontrolü hakkı
Gözaltı süresince en az iki kez sağlık kontrolünden geçirilmesi zorunludur. - İfade sırasında avukatın hazır bulunmasını isteme hakkı
Avukat ifade alma işlemi sırasında odada bulunabilir, müdahalede bulunamaz ama gözlemci olur. - Çevirmen talep etme hakkı (gerekiyorsa)
Gözaltı İşlemi Hakkında Ne Yapabilirsiniz?
Bir yakınınız gözaltındaysa yapmanız gereken ilk şey, bir ceza avukatıyla iletişime geçmektir. Avukat, savcılıkla ve karakolla irtibata geçerek gözaltı süresinin ne zaman başladığını, hangi suçtan şüphelenildiğini ve hangi işlemlerin yapılacağını öğrenebilir.
Özellikle Maltepe Cezaevi’ne sevk edilen, Kartal Emniyeti’nde tutulan ya da İstanbul Anadolu Adliyesi’ne çıkarılacak kişiler için bölgeye hâkim, tecrübeli bir Kartal avukat veya ceza avukatı ile çalışmak büyük önem taşır.
Gözaltı Süresi Dolduğunda Ne Olur?
Gözaltı süresi sona erdiğinde, şüpheli:
- Savcılık sorgusuna çıkarılır, ardından serbest bırakılabilir, adli kontrol uygulanabilir ya da tutuklama talep edilebilir.
- Tutuklama talebi varsa, kişi hâkim karşısına çıkar ve tutuklanıp tutuklanmayacağına mahkeme karar verir.
Haksız Gözaltı İçin Tazminat Talep Edilebilir
Eğer gözaltı süresi usulsüz şekilde uzatıldıysa, kişi:
- Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle tazminat davası açabilir.
Bu davalar, hem iç hukukta (Tazminat Komisyonu) hem de AİHM nezdinde yürütülebilir.
Gözaltı süresi kısa gibi görünse de, bu sürecin hukuki kontrol altında geçmesi gerekir. Aksi halde, ifade alınırken yapılan küçük bir ihlal, ileride büyük hak kayıplarına neden olabilir. Bir ceza avukatı ile sürecin en başından itibaren yürütülmesi, özellikle ağır ceza kapsamına giren suçlarda hayati önem taşır.
Gözaltında olan ya da yakını gözaltında olan kişiler, Kartal ve Maltepe bölgesinde aktif olarak çalışan ceza avukatlarından hızlı hukuki destek alarak haklarını güvence altına almalıdır.
Bir yanıt yazın